Spis treści
Piknik Rodzinny w pałacu w Targoszynie
W dniach 27-28 maja 2023 r. pod Patronatem Honorowym Wójta Gminy Mściwojów Fundacja Marysieńka organizuje Piknik Rodzinny, któremu towarzyszyć będzie Targ Rolny Zdrowa Żywność.
Jedną z atrakcji będzie wspólne malowanie jednego z budynków gospodarczych, tzw. Domku Pszczelarza, przez odwiedzające piknik dzieci. Młodymi artystami będzie kierował Robert Kukla, znany dolnośląski artysta, autor m.in. muralu na terenie Starej Kopalni w Wałbrzychu oraz wielu innych tego typu dzieł na terenie Dolnego Śląska, w tym jego rodzinnej Świdnicy, a także całej Polski.
Poza warsztatami artystycznymi w programie:
- zawody strzeleckie
- zjeżdżalnia i eurobungee
- autorskie potrawy z grilla
- pyszne słodkości z Pomarańczka.cafe
- możliwość zaopatrzenia się w zdrowe wyroby lokalnych producentów żywności podczas towarzyszących piknikowi targów zdrowej żywności.
Cały dochód z imprezy przeznaczony zostanie na prace w zespole pałacowo-parkowym w Targoszynie. Wydarzenie rozpocznie się o godzinie 11 w sobotę 27 maja.
Targoszyn - lokalizacja na mapie
Targoszyn położony jest w odległości ok. 15 minut samochodem z Jawora, ok. 30 minut z Legnicy i Świdnicy, ok. 40 minut z Wałbrzycha i ok. 1 godz. z Dzierżoniowa i Wrocławia.
Fundacja Marysieńka ratuje zabytkowy pałac
Fundację Marysieńka prowadzą Maria i Łukasz Jurkowie. Fundacja została powołana do życia w celu ratowania zabytków. Od 2020 roku zajmuje się przywróceniem do dawnej świetności pałacu i parku w Targoszynie, w powiecie jaworskim. Fundatorzy pragną stworzyć tu ośrodek społeczno-kulturalny. Angażują środki własne, jak również starają się pozyskać fundusze zewnętrzne z różnych źródeł.
Naszym głównym celem jest zdobycie środków na remont pałacu, a także parku i wszystkich obiektów folwarcznych – opowiada Maria Jurek. – Oczywiście, nie uda nam się to w jednym czasie. Musimy się uzbroić w cierpliwość i nauczyć metody małych kroków. Zarówno pałac, jak i park są obiektami zabytkowymi, których renowacja i odtwarzanie niektórych elementów muszą się odbywać pod ścisłym nadzorem konserwatorów zabytków.
Do tej pory udało nam się odtworzyć i zamontować dwie bramy, które strzegą wjazdu na teren parku pałacowego, zabezpieczyć część dachu, a także wyremontować część muru okalającego park – dodaje Łukasz Jurek. – Zleciliśmy też wykonanie projektu architektoniczno-budowlanego remontu pokrycia dachowego, bez którego kontynuacja kolejnych prac byłaby niemożliwa. Ale to wierzchołek góry lodowej.
Obecnie najważniejszy jest remont dachu i częściowy remont poddasza pałacu, które są bardzo zniszczone, więc ich zabezpieczenie jest kluczowe dla bezpieczeństwa konstrukcji całego budynku. W zakres prac wchodzą także m.in.: przemurowanie kominów, wykonanie pokrycia dachowego i rynien oraz wymiana stropu poddasza. Koszt tych prac to kwota 1 153 352,81 zł, z czego blisko 200 tysięcy zostanie przeznaczone ze środków Fundacji, jednak bez wsparcia z zewnątrz będzie to bardzo trudny remont. Fundacja Marysieńka złożyła wniosek o takie wsparcie do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Zespół Pałacowo-Parkowy w Targoszynie. Historia obiektu
Pałac w Targoszynie to jeden z najpiękniejszych zachowanych do dzisiaj zabytkowych obiektów na terenie nie tylko powiatu jaworskiego, ale też całego Dolnego Śląska.
Pałac ufundowany został ok. lat 70-80 XVIII wieku przez Karla Andreasa Samuela barona von Richthofena. Cały majątek w Targoszynie obejmował grunty o powierzchni 550,8 ha, w tym m.in.:
- 420 ha działek rolnych,
- 14 ha łąk,
- 103 ha lasów,
- 1 ha wody,
- 12 ha parku.
W 1884 w Targoszynie wybuchł ogromny pożar, największy w historii wsi, w którym ówczesny pałac spłonął doszczętnie. Płomienie nie oszczędziły także należących do folwarku stajni, obory i stodoły. .
Nowy pałac wybudowano 13 lat później, w 1897 roku. Pałac został wówczas całkowicie przeprojektowany przez architekta Becka. Budynek, który znamy dzisiaj, to obiekt eklektyczny z cechami neorenesansu. XIX-wieczna wersja pałacu została zbudowana na planie zbliżonym do kwadratu, jest podpiwniczona, liczy dwie kondygnacje i częściowo użytkowe poddasze, które zostało pokryte wysokim, czterospadowym dachem z powiekami i świetlikami.
Pałac jest położony na terenie kilkuhektarowego parku, w którym rośnie wiele ciekawych okazów drzew liściastych. Został założony w połowie XIX wieku, a jego autorem był znany ówcześnie architekt krajobrazu oraz twórca licznych założeń parkowych i ogrodowych Eduard Petzold.
Obecnie najbardziej spektakularnym drzewem w parku, rosnącym tuż przy pałacu, jest ponad 300-letni platan klonolistny (według szacunków dendrologów ma 319 lat), ponadto rośnie tu wiele buków czerwonolistnych, klonów zwyczajnych, grabów pospolitych, dębów czerwonych, klonów jawor oraz srebrzystych. W parku znajdziemy też drzewa iglaste, m.in. jodłę jednobarwną.
Pałac od początku jest związany ze słynną niemiecką rodziną von Richthofenów i pozostawał w jej rękach aż do końca II wojny światowej, a zarządzająca nim baronowa Luiza von Richthofen została w Targoszynie do końca swoich dni i została pochowana obok męża na tutejszym cmentarzu. Gdy jeszcze żyła, tutejsi Niemcy, którzy zostali we wsi po wojnie, bardzo ją szanowali, a Polacy osiedlający się w Targoszynie uważali za lokalną atrakcję. Według przekazu pierwszych polskich osadników „była to szacowna staruszka o siwych włosach, odziana w czarny kostium, często przechadzająca się po wsi z laseczką i swoim małym pieskiem”.
Powojenne dzieje pałacu są równie burzliwe. Gdy w 1945 roku wojska radzieckie wkroczyły do Targoszyna, rozszabrowały pałac, wynosząc z niego niemal całe wyposażenie i dewastując go. Z tego powodu do dziś nie zachowały się ani żadne pamiątki, ani elementy wyposażenia pałacu, z wyjątkiem tablicy z herbem barona Manfreda von Richthofena, która obecnie znajduje się w zbiorach rodzinnych von Richthofenów.
Wojska sowieckie opuściły pałac i Targoszyn na początku lat 50. XX wieku. Zostawili go w stanie tragicznym – zdewastowane, ogołocone ze wszystkiego pomieszczenia, zniszczone i brudne.
Pałac i sąsiadujące obiekty trafiły pod zarząd Przedsiębiorstwa Państwowego Rolniczo-Doświadczalnego w Targoszynie. Zabytek wyremontowano w latach 1962-1964 i zaadaptowano na biura Zakładu Doświadczalnego Wojewódzkiego Ośrodka Postępu Rolniczego oraz mieszkania jego pracowników zakładu.
Kolejny remont przeprowadzono w 1985 roku i obejmował m.in. elewację. W pałacu i sąsiednich budynkach nadal mieściły się biura i mieszkania, a w jej otoczeniu co roku organizowano plenery malarskie.
W latach 90. XX wieku pałac przejęła Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa, która nie prowadziła ani remontów bieżących, ani gruntownych, zaś słabe zabezpieczenie obiektu spowodowało jego dewastację.
W 2001 roku obiekt przejął Urząd Gminy w Mściwojowie. Ponieważ zarówno pałac, jak i całe jego otoczenie, wymagały już poważniejszych prac restauracyjnych, jeszcze w tym samym roku gmina podpisała umowę ze Stowarzyszeniem na Rzecz Promocji Dolnego Śląska. Na jej mocy Stowarzyszenie miało realizować w pałacu przedsięwzięcie pod nazwą Centrum Kultury, Edukacji i Promocji „Dom Śląski”. Organizowano m.in. cykliczne zajęcia ceramiczno-malarskie dla dzieci i młodzieży, na terenie parku odbywały się Międzynarodowe Zawody Sportowo-Pożarnicze oraz Międzynarodowy Plener Malarski. Niestety, w 2009 roku pałac został opuszczony.
Od 2020 roku obiektem opiekuje się Fundacja Marysieńka, której celem jest przywrócenie kompleksowi dawnej świetności.
Źródło: mat. Fundacja Marysieńka, http://palaceslaska.pl/index.php/indeks-alfabetyczny/t/2475-targoszyn, Andrzej Wojciech Przytulecki, Monografia Targoszyna.
Wideo: Zachwycający Kościół Pokoju w Jaworze
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?