Debrzno. Filatelistyczne walory z czasów Konstytucji 3 maja w zbiorach pasjonata z Debrzna

Konstytucja 3 maja (właściwie Ustawa Rządowa z dnia 3 maja) została uchwalona 3 maja 1791 roku przez Sejm Czteroletni i króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Jej celem była próba zlikwidowania wad systemu politycznego Rzeczpospolitej, opartego na wolnej elekcji i demokracji szlacheckiej, aby w konsekwencji uchronić kraj przed upadkiem.

Zmieniła ustrój państwa na monarchię konstytucyjną. W Ustawie Rządowej wyodrębniono 11 artykułów. Wprowadzała ona prawo powszechnej niepodległości (dla szlachty i mieszczaństwa) oraz trójpodział władzy na ustawodawczą – pełnioną przez dwuizbowy parlament, wykonawczą – którą sprawował król i sądowniczą.
Konstytucja 3 maja przeszła do historii, głównie dzięki temu, że była pierwszą w Europie, a drugą – po konstytucji amerykańskiej – na świecie spisaną konstytucją.

Pan Jan Cisoń wieloletni mieszkaniec Debrzna, posiadacz niezwykle cennych, unikatowych w skali światowej walorów filatelistycznych. Laureat ogólnopolskich, międzynarodowych i światowych wystaw, w tym zdobywca wielu medali, Grand Prix i wystawca klasy honorowej. Jest między innymi w posiadaniu listu z kancelarii króla Stanisława Poniatowskiego, datowanego z 13 maja 1791, a więc 10 dni po uchwaleniu konstytucji.
List jest napisany w języku francuskim, adresowany do Lwowa i skierowany do mecenasa kultury i przyjaciela króla – Michała Mniszcha. Dokument przepojony jest troską o dalsze losy kraju. Jest w nim także wymieniony wojewoda bełski - magnat Ignacy Potocki – współtwórca treści zasadniczej Konstytucji 3 maja.

Wydarzenia historyczne od zawsze miały także swoje odzwierciedlenie na walorach pocztowych, są niezastąpionym źródłem wiedzy o przeszłości. Stąd też kolejne przykłady z kolekcji Jana Cisonia – znaczek przedstawiający króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, znaczek z wizerunkiem carycy Katarzyny II (1762 – 1796), która uczestniczyła we wszystkich trzech rozbiorach Polski, czy upamiętniający Sejm Czteroletni (1788-1792), a także współczesne znaczki upamiętniające 200 lat Konstytucji 3 maja.

W rok po uchwaleniu konstytucji Rosja rozpoczęła wojnę z Rzecząpospolitą w celu przywrócenia swojej dominacji. Pod Zieleńcami 18 czerwca 1792 doszło do bitwy między wojskami polskimi a rosyjskimi. Chociaż nie udało się rozbić wojsk nieprzyjaciela, bitwa pod Zieleńcami stała się pierwszym większym zwycięstwem Polaków w wojnie 1792 r., a jej bezpośrednim następstwem było m.in. ustanowienie Orderu Virtuti Militari.
Wśród zgromadzonych walorów Jana Cisonia są także znaczki wydane dla uwiecznienia tego wydarzenia. Na znaczku poczty międzyobozowej Woldenberg z czasów II wojny światowej przedstawiona jest wstęga Orderu, na kolejnym – książę Józef Poniatowski, dowodzący wojskami polskimi w czasie bitwy. Ważnym jest także walor wydany z okazji 200 rocznicy ustanowienia orderu wojennego Virtuti Militari, przedstawiający medal z 1792 roku oraz order pochodzący z mogił charkowskich. Pomiędzy nimi umieszczony jest znaczek z wizerunkiem Matki Boskiej Częstochowskiej w płaszczu hetmańskim.

Zbiory Jana Cisonia są kopalnią wiedzy o czasach minionych. Każdy walor opowiada swoją niezwykłą historię, bo niesie ze sobą wiadomości nie tylko o wydarzeniach historycznych, ale także nierzadko osobiste dzieje nadawcy lub odbiorcy przesyłki. To, w jaki sposób znalazły się w posiadaniu filatelisty – pasjonata, stanowi również niejedną, niezwykłą historię.